NGƯỜI KHÔNG CÓ TÊN TRONG DI CHÚC THÌ CÓ ĐƯỢC NHẬN THỪA KẾ KHÔNG?

Thứ năm - 30/05/2024 03:35

1. Người không có tên trong di chúc thì có được nhận thừa kế không?
2. Mức hưởng của người thừa kế không phụ thuộc di chúc?
3. Thủ tục hưởng di sản thừa kế theo di chúc?

1. Người không có tên trong di chúc thì có được nhận thừa kế không?

Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân người để lại tài sản đối với phần tài sản thuộc sở hữu của mình. Điều 609 Bộ luật Dân sự năm 2015 cho phép cá nhân người lập di chúc có quyền tự do, tự nguyện, tự định đoạt trong việc lập di chúc để lại tài sản thuộc quyền sở hữu của mình cho bất kỳ ai, không phụ thuộc vào mối quan hệ huyết thống, cấp dưỡng, quan hệ vợ chồng… sau khi người lập di chúc chết. Tuy nhiên, để bảo đảm quyền lợi của một số người có quan hệ với người lập di chúc, pháp luật thừa kế cũng có những quy định hạn chế đối với quyền tự định đoạt của người lập di chúc. Theo đó, Điều 644 của Bộ luật này quy định có 06 nhóm đối tượng được hưởng thừa kế mà không phụ thuộc vào nội dung của di chúc, gồm:

Con chưa thành niên của người để lại di sản;
Cha của người để lại di sản;
Mẹ của người để lại di sản;
Vợ của người để lại di sản;
Chồng của người để lại di sản;
Con thành niên mà không có khả năng lao động của người để lại di sản.

Theo đó, cho dù những người trên không có tên trong di chúc, nhưng vì mối quan hệ huyết thống, quan hệ vợ chồng gắn bó với người mất mà pháp luật quy định những người này vẫn được hưởng di sản thừa kế.
Lưu ý: Quy định này sẽ không áp dụng đối với những người thuộc đối tượng nêu trên nhưng từ chối nhận di sản thừa kế hoặc không có quyền nhận di sản thừa kế (Đã bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe người để lại di sản; Vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản…).

2. Mức hưởng của người thừa kế không phụ thuộc di chúc:

Cũng tại Điều 644 của Bộ luật Dân sự 2015, những người không có tên trong di chúc vẫn sẽ được hưởng phần di sản bằng 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản thừa kế được chia theo pháp luật.
Tương tự, trường hợp người để lại di chúc chỉ cho họ hưởng di sản ít hơn 2/3 của một suất thừa kế theo pháp luật, thì những đối tượng này vẫn được hưởng bằng 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật.

3. Thủ tục hưởng di sản thừa kế theo di chúc:

Để hưởng di sản thừa kế theo di chúc thì người thừa kế phải thực hiện thủ tục khai nhận di sản thừa kế theo di chúc. Nếu di sản là bất động sản, động sản phải đăng ký thì cần phải thực hiện tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc tại Ủy ban nhân dân cấp xã.
Dưới đây là thủ tục tại tổ chức hành nghề công chứng theo quy định tại Điều 57 Luật Công chứng số 53/2014/QH13. Cụ thể:

Giấy tờ cần chuẩn bị:

Phiếu yêu cầu công chứng (theo mẫu)
Giấy tờ chứng minh di sản thuộc sở hữu hợp pháp của người để lại di sản như Sổ đỏ, sổ hồng, giấy tờ về sổ tiết kiệm, giấy đăng ký xe
Giấy chứng tử của người để lại di sản hoặc bản sao trích lục khai tử…
Giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người để lại di chúc và người thừa kế (nếu có)…

Cơ quan thực hiện: Tổ chức hành nghề công chứng gồm Văn phòng công chứng hoặc phòng công chứng.
Thời gian giải quyết: Từ 02 - 10 ngày làm việc không kể thời gian niêm yết công khai thông báo
Trình tự, thủ tục thực hiện:

Bước 1: Nộp hồ sơ
Bước 2: Thực hiện công chứng văn bản. Tại bước này, sẽ phải thực hiện các công việc sau:

Công chứng viên kiểm tra giấy tờ, dự thảo văn bản khai nhận di sản thừa kế.
Niêm yết tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất… trong thời hạn 15 ngày.
Công chứng viên thực hiện công chứng văn bản khai nhận thừa kế.
Người thừa kế đọc lại dự thảo, ký tên vào văn bản dưới sự chứng kiến của công chứng viên.
Người thừa kế nhận bản chính văn bản khai nhận di sản thừa kế đã công chứng và nộp phí, thù lao công chứng theo thỏa thuận với tổ chức hành nghề công chứng…

Bước 3: Niêm yết
Sau khi nhận được đầy đủ hồ sơ hợp lệ, công chứng viên sẽ tiến hành niêm yết việc thụ lý văn bản khai nhận di sản. Theo Điều 18 Nghị định 29/2015/NĐ-CP, việc niêm yết được thực hiện công khai tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi thường trú cuối cùng của người để lại di sản.
Nếu người để lại di sản không có nơi thường trú cuối cùng hoặc không xác định được nơi thường trú cuối cùng, thì việc niêm yết được thực hiện tại nơi tạm trú có thời hạn cuối cùng của họ. Niêm yết được thực hiện trong vòng 15 ngày.
Trường hợp di sản bao gồm cả động sản và bất động sản hoặc chỉ bao gồm bất động sản, thì việc niêm yết được thực hiện tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có bất động sản.
Trường hợp di sản chỉ gồm động sản, nếu trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng và nơi thường trú hoặc tạm trú có thời hạn cuối cùng của người để lại di sản không ở cùng một tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thì tổ chức hành nghề công chứng có thể đề nghị Ủy ban nhân dân cấp xã nơi thường trú hoặc tạm trú có thời hạn cuối cùng của người để lại di sản thực hiện việc niêm yết.
Tóm lại, pháp luật Việt Nam vẫn đảm bảo quyền lợi thừa kế cho những người có quan hệ huyết thống gần gũi với người đã khuất, ngay cả khi họ không được ghi tên trong di chúc. Tuy nhiên, việc phân chia di sản trong trường hợp này có thể phức tạp hơn và có thể dẫn đến tranh chấp.
Do đó, khuyến khích mọi người lập di chúc hợp lệ để thể hiện rõ ràng ý muốn của bản thân về việc phân chia tài sản sau khi qua đời. Việc này sẽ giúp giảm thiểu tranh chấp và đảm bảo quyền lợi cho những người thừa kế.

Để hiểu rõ hơn về các vấn đề pháp luật và giải quyết các vấn đề pháp lý, hãy liên hệ ngay với Công Ty Luật Hoàng Giáp:
Mọi thông tin yêu cầu tư vấn vui lòng liên hệ:
⚖️ CÔNG TY LUẬT TNHH HOÀNG GIÁP
🏢Địa chỉ: B16 – 319 Lý Thường Kiệt, Phường 15, Quận 11, Tp. Hồ Chí Minh
📩Email: luathoanggiap@gmail.com
🌏 Website: https://law.luathoanggiap.com/
☎️ Hotline: 0909 99 86 59 - 0909 99 86 29
Văn phòng thành phố Hồ Chí Minh:
☎️Điện thoại: 0909 99 86 59 - 0909 99 86 29
🏢Địa chỉ: B16 – 319 Lý Thường Kiệt, Phường 15, Quận 11, Tp. Hồ Chí Minh
Chi nhánh Quảng Nam:
☎️ Điện thoại: 0909 99 86 59 - 0909 99 86 29
🏢Địa chỉ: Thôn Hà Bình, Xã Bình Minh, Huyện Thăng Bình Tỉnh Quảng Nam

Tác giả bài viết: Luật Sư: Luật Hoàng Giáp